(Xây đắp) - Tờ Business Insider đã xếp hạng Thủ đô là một trong những điểm tới lôi cuốn nhất thế giới. Đánh giá này dựa theo thống kê của Airbnb căn cứ trên số lượng đặt phòng qua website tăng đến 261% trong một năm trở lại đây. Đây là vinh hạnh nhưng cũng là sức ép cho các nhà quản lý trong bảo tồn, khai thác và sản xuất những trị giá vong linh của Thủ đô.
Thủ đô - bạn dạng sắc “tạp hóa cũ rích”
Theo bình chọn này, Hà Nội đứng địa điểm thứ 6/10 điểm tới hấp dẫn nhất trái đất sau La Ciotat (Pháp), Salou (Tây Ban Nha), Đài Nam (Đài Loan), Levanto (Ý)…
Xã cổ hủ Hà Nội là một di tích sống, với dân số trên 10 vạn người, lại là nơi có hoạt động kinh doanh tấp nập nhất Thủ đô nên khu vực này không chỉ sản xuất hoạt động ngao du mà còn phát triển cả về thương nghiệp. Nói như GS Hoàng Đạo Kính thì thị trấn cổ hủ có sức lôi cuốn mạnh khỏe với đồng đội quốc tế bởi đây là một chợ nhanh kiểu cổ; xưởng đóng chai kiểu cổ lỗ và đại bách hóa ẩm thực. Nó sẽ còn sinh tồn ngay cả sau công đoạn hậu kĩ nghệ.
Phổ thông di tích, điểm bán buôn trong khu xã cổ hủ như: Nhà cũ kĩ 87 Mã Mây, đình Kim Ngân, đền Quán Đế, chợ Đồng Xuân… là điểm dừng chân xuất sắc của du khách. Hơn nữa, khu vực này tập trung nhiều khách sạn bé, được khách nước ngoài lựa chọn để đang ký tạm trú, thuận tiện trong việc thăm quan, hưởng thụ thị trấn cũ rích. Rộng rãi du khách nước ngoài rất thích thuê nơi nghỉ ngơi mini ở khu trung tâm, khu phố cũ rích giữa lòng Thủ đô mặc dù ở đó giá phòng cao hơn và tiện lợi không quý phái bằng ở nơi khác nhưng họ có thời cơ tiếp xúc và tò mò văn hóa, tính bí quyết của người Thủ đô.
Theo Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư vietnam -KTS Ngô Doãn Đức, "Nếu như Venice (Italy) chơ vơ tự tới bài phiên bản, thì thị trấn cũ rích Hà Nội có cái ầm ĩ khăng khăng, có nét lôi cuốn riêng. Mua bán, mua bán ngay lòng đường, trong khoảng ban công xuống, lạ, gần cận và rét mướt".
Có thể nói, thị trấn cũ kĩ Hà Nội chính là tiêu biểu của nền kiến trúc dân dã vn. Sự liên kết hài hòa, sinh động của toàn cục kiến trúc và sự dễ dãi trong cuộc sống hàng ngày đã thực sự là một bất thần và cũng mang tới rộng rãi kinh ngạc lôi cuốn cho du khách.
Bây giờ khu thị trấn cổ “36 phường phường” nằm ở phía Đông thành Thủ đô. Về căn bản, khu phố cổ lỗ nằm trọn trong địa bàn Q.Hoàn Kiếm.
Cho đến hiện tại, phần lớn nhà đất khu thị trấn cổ lỗ vẫn là một tầng hoặc nhị tầng, xuất hiện đứng giản dị được lợp bởi những viên ngói nhỏ xíu đẹp đẽ gợi vẻ rêu phong và cổ xưa. Hai bên tường bên vượt cao lên khỏi mái có khi đến 1,5 - 2m, xây giật cấp như những bậc thang và đầu nóc là nhì trụ ngộ nghĩnh với mục đích làm cho kiến trúc khỏi đơn điệu và có thể thêm mục đích kiểm soát an ninh cho mái ngói trong những trận bão, lốc thường xảy ra ở Bắc Kỳ. Đây cũng là bức tường để phân cách thức môi trường giữa nhị nhà liền nhau.
Giả dụ tuyến phố phố biến thành một không gian gắn liền với cuộc sống trong khu phố cổ lỗ thì ngõ phường là mối liên kết không gian đó, là các mạch máu của khu xã cổ hủ. Ngõ ở xã cổ hủ Thủ đô có đặc điểm là nhỏ dại hẹp, thường rộng khoảng 1,8 - 2,5m nhưng chiều sâu tới 100m và thường thông được sang các ngõ, thị trấn khác. Hiện ở Hà Nội vẫn còn khá phổ biến các ngõ tương tự như ngõ Hàng Hành ở phố Bảo Khánh, ngõ Nhất thời Thương ở phường Hàng Bông, ngõ Phất Lộc ở thị trấn Mã Mây…
Khai thác xã cũ rích: Mạnh người nào nấy khiến cho
Vấn đề đặt ra là chúng ta cần có những biện pháp gì để khôi phục, bảo tàng và thậm chí phát huy được hết những giá trị kiến trúc thị trấn cổ lỗ Thủ đô bởi đây chính là bài toán nan giải giữa bảo tồn và phát triển. Yếu tố này cam đoan phải có sự góp mặt và phối phù hợp đồng bộ của các ngành khác nhau như kiến trúc, văn hóa, ngao du…
Theo TS Vũ Anh Tú thì việc xây đắp một quy hoạch thích hợp với đặc biệt các trị giá văn hóa và kiến trúc riêng có của phường cũ rích Hà Nội để chia thành một điểm tới thu hút và rất dị là cần thiết. Hình thành nên những tuyến phố du lịch tiêu biểu nhưng vẫn bảo đảm được tính nguyên dạng của nhà cũ kĩ, thị trấn cũ rích Thủ đô. Đối với những con xã điển hình, nên lựa chọn những địa điểm trọng thể đặt vài bảng hiệu giới thiệu gọn nhẹ lịch sử lâu đời của nó nhằm cung cấp các thông tin, hiểu nhân thức cơ bản cho cư dân và du khách thì mới suy tôn được trị giá văn hóa của đường xã ấy. Học tập trải nghiệm một vài phố cũ kĩ ở các nước: làm một vài bảo tàng lộ thiên trên một đoạn nhỏ tuổi lòng đất được khai quật, thể hiện các tầng văn hóa và giới thiệu các hiện vật khảo cũ kĩ học, phía trên chắn kính trong, du khách vừa thăm quan vừa vận động tầm thường, không ảnh hưởng đến quỹ đất của khu phố, lại tạo cảm giác chân thực về bề dày lịch sử và để lại ấn tượng đặc biệt cho du khách…
Cần tìm hiểu, khôi phục phố nghề ở khu thị trấn cũ kĩ Hà Nội như một nét văn hóa riêng. Ở mỗi phố nghề, phố nghề chỉ cần khôi phục một cơ sở đóng chai các item cổ kính của xã nghề cùng với việc bán hàng tại chỗ để lăng xê các vật phẩm đó. Ví dụ như ở Hàng Bạc là cơ sở vật chất chế biến và bán các mặt hàng tiến thưởng bạc, Hàng Đào là hạ tầng sản xuất, nhuộm màu và bán các mặt hàng vải lụa, áo quần, và cũng như thế thì Hàng Trống với nghề thêu, Hàng Cỗ ván với nghề sơn ta, Hàng Bông với nghề bật bông khiến chăn, đệm, Hàng Gai với nghề in…
Với trải nghiệm thực tại trong việc phục vụ du khách tham quan khu xã cổ, ông Lương Duy Ngân - Giám đốc Cty Ngao du New Star Tours bình chọn: Trong khu xã cũ rích chưa có một trọng điểm thương mại, khu bán buôn nào bảo đảm uy tín và phục vụ được những yêu cầu của du khách. Hiện mới chỉ dừng ở các hạ tầng buôn bán tự phát, mà tương tự rất khó khăn quản lý về mặt giá cả, chất lượng và có thể dẫn đến việc trà trộn hàng giả, nhái, không bảo đảm chất lượng.
“Gần 100% khách vãn lai nội địa, quốc tế đến Thủ đô theo các “tua” của trọng điểm lữ hành có yêu cầu thăm quan khu phố cũ rích. Song chủ đạo đi… cho biết, chứ không có nhu cầu tìm hiểu trị giá lịch sử, văn hóa và không mua sắm. Bởi cơ bản hàng hóa sơ sài, manh mún, chưa đặc thù, nhất là trật tự khiến cho ra nó vẫn trong “bí mật” một DN du lịch chia sớt.
Đầu tư “ăn theo” di sản
Quyết nghị đại hội Đảng bộ Q.Hoàn Kiếm, Thủ đô, nhiệm kỳ 2015 - 2020 cũng xác định tạo ra mạnh ngao du, dành đầu tiên đầu cơ cải tạo đồng thuộc cấp tầng khoa học, cơ sở phố hội dịch vụ phát triển ngao du dịch vụ hoàn chỉnh, chất lượng cao khu vực thị trấn cổ hủ Hà Nội và hồ Hoàn Kiếm là một trong các khâu bỗng nhiên phá. Trị giá lịch sử văn hóa khu phố cũ rích tiếp tục được bảo tàng, tu chỉnh và phát huy giá trị, song song huyện phát hành phục vụ, thương mại, ngao du gắn liền với điều hành, bảo tàng, phát huy giá trị khu phố cổ.
Khu thị trấn cổ hủ Hà Nội - hồ Hoàn Kiếm không chỉ thuần tuý là một di sản văn hóa vật thể. Cái hồn của thị trấn cổ chính là nét văn hóa phi vật thể trong lòng mỗi người địa phương Thủ đô. Các hoạt động kinh tế, văn hóa, dịch vụ ngao du ở đây rất tấp nập cả khi trời sáng và đêm tối.
Đã có không ít đề nghị cho việc quản lý, bảo tồn khu phường cũ kĩ Thủ đô. Chẳng hạn, theo chuyên gia người Nhật Furukawwa thì, “mặt ngoài các ngôi nhà sẽ được giữ nguyên còn bên trong thì làm mới để nâng chất lượng sống”. Khi còn sống, nhà Thủ đô học Nguyễn Vinh Phúc từng đề xuất “chỉ nên lựa chọn vài khúc xã, tuyến phường một mực để dồn sức sửa chữa, trùng tu”… KTS Hoàng Thúc Hào thì cho rằng, "nếu đặt phường cổ lỗ ở tầm quốc gia, chứ không hề chỉ ở đô thị để đầu cơ xứng đáng, ta sẽ xác định được chiến lược và quy mô đầu cơ". Nhưng theo đánh giá của GS Hoàng Đạo Kính, ta chưa xác lập được trong qui định nội dung về di sản thị trấn, nên chỉ có thể đặt xã cổ ở mức cao nhất là di tích đất nước". Tương tự, những vấn đề xử sự đi kèm can dự tới đầu tư tất sẽ phải "ăn theo" di tích. Mà phố cổ lỗ thì đâu chỉ đầu cơ bảo tồn, còn vấn đề tiết dân cư và gìn giữ, khôi phục môi trường văn hóa…
"Giá trị lớn lao nhất cần duy trì là giá trị cuộc sống đã kết tinh và còn hiện diện, biến động nơi phố cũ rích". Bởi vậy, cứ sắm trong cuộc sống tất có tư vấn. Trong đó, chuyện bảo tàng di sản của các nước trên thế giới là một xem thêm hữu ích” - GS Hoàng Đạo Kính giãi tỏ.
Xem thêm: Máy bơm ly tâm
