 |
|
Tổng thống Mỹ thắng cử Trump tuyên bố sẽ rút khỏi TPP. Ảnh: Australian |
Trong đoạn đoạn ghi hình được phát ra hôm qua, báo cáo một số công tác sẽ chấp hành khi chính thức trở thành ông chủ Nhà Trắng vào ngày 20/1 năm sau, ông Donald Trump xác thực Mỹ sẽ không theo đuổi hiệp định TPP với 11 đối tác khác ở châu Á - Thái Bình Dương.
Tổng thống Mỹ thắng cử gọi TPP là "thảm họa tiềm ẩn với non sông chúng ta", cho hay Washington sẽ trao đổi (ý kiến) các hiệp nghị song phương khác.
"Tuyên bố của ông Trump sẽ khiến cho giảm ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á và là mối lợi cho China. Hiệp nghị TPP mà không có Mỹ sẽ mất đi những lợi ích về địa ý tưởnrg với Trung Quốc, khiến Bắc Kinh mở mang tầm ảnh hưởng của bản thân", Giáo sư Jeff Kingston, Đại học Temple Nhật Phiên bản, mua bán với VnExpress.
Tán thành với ý kiến này, ông Michael Kugelman, Trọng tâm Woodrow Wilson, Mỹ, cho rằng việc rút khỏi TPP là một "đòn giáng" vào sự tín nhiệm của Mỹ ở châu Á. Ảnh hưởng của việc này đối với vai trò chỉ đạo của Mỹ ở khu vực này rất lớn, có thể khiến Trung Quốc cảm thấy "có thêm môi trường" thi hành các hoạt động gây hấn ở Biển Đông. Về góc cạnh kinh tế, dù các nước thành viên TPP vẫn còn các cơ hội nhưng tự dưng có Mỹ, kết quả tiềm năng cũng bị hạn giễu cợt.
"Khó khăn có thể mường tưởng Mỹ xong xuôi chính sách tái thăng bằng châu Á mà không phê chuẩn TPP. Vai trò chỉ huy của Mỹ ở khu vực này đang bị đẩy vào thế khó, nhưng nó không phải mối lo ngại của ông Trump, người thường xuyên ám chỉ rằng ông muốn có dấu ấn của Mỹ rõ hơn ở châu Á", ông Kugelman nói.
Chuyên gia này nhắc lại cam kết chính của Donald Trump trong chiến dịch đi lại tranh cử là "Đưa nước Mỹ khổng lồ quay về", có nghĩa là củng cố nền kinh tế bằng cách thức tránh các thoả thuận thương nghiệp có thể khiến cho giảm việc khiến cho. Ông Trump và những người ủng hộ ông tin rằng TPP "tương đương với việc công tích Mỹ mất việc làm".
Giãi bày sự lo lắng lớn, ông Robert Eldridge, cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết các nước ở châu Á sẽ phải xoay về phía China phổ quát hơn, yếu tố này không tốt cho các nguyên tắc và tiêu chuẩn quốc tế.
"Ví như Mỹ thực thụ rút khỏi TPP và không đưa ra một khuôn khổ khác toàn diện, mang tính thuyết phục, đem đến lợi ích cho các đối tác và sáng tỏ để thay thế trong thời gian trước mắt, thì ảnh hưởng về kinh tế và an ninh đến khu vực châu Á sẽ rất lớn và rất tiêu cực", ông Eldridge cảnh báo.
Ông Michael Fuchs, Trọng tâm American Progress, Mỹ, lý giải cả nhị đảng Dân chủ và Cộng hòa đều chắc chắn khỏe mạnh trong việc duy trì và đẩy mạnh vai trò của Washington ở châu Á. Bởi thế, ví như rút khỏi TPP hoặc có kế hoạch thương lượng lại hiệp định này, ông Trump cần vạch ra kế hoạch cụ thể để bảo đảm các doanh nghiệp Mỹ vẫn cạnh tranh được ở châu Á và định dạng các quy tắc cho thương mại ở đây.
Với trải nghiệm phổ quát năm theo dõi an toàn châu Á, Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales, cho nhân thức TPP là một "chân kinh tế" trong chính sách tái thăng bằng ở châu Á - Thái Bình Dương của Tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama. Việc người kế nhiệm Trump tuyên bố rút khỏi TPP sẽ gây hại lớn tới khả năng biểu hiện vai trò chỉ huy ở khu vực này.
Ông Thayer chú ý, Bắc Kinh sẽ bước tham gia khoảng trống này khi Chủ toạ Trung Quốc Tập Cận Bình đang thúc đẩy một Thoả thuận tự do thương nghiệp của châu Á - Thái Bình Dương thay thế cho TPP. Dường như đó sự hiện diện an ninh của Mỹ đang gặp nguy do Tổng thống Philippines Duterte tỏ rõ thiếu thiện cảm, còn chiến lược xây đắp lực lượng quân sự của ông Trump sẽ phải mất một số năm.
"Có vẻ như các nước Đông Nam Á phải tự kìm mình lại trước một nước Mỹ đeo đuổi chủ nghĩa biệt lập, chuộng chủ nghĩa đơn phương và song phương hơn là đa phương", ông Thayer nói.
Chuyên gia người Australia bình chọn cách thức tiếp cận của Donald Trump đã khiến suy yếu những nỗ lực mà ông Obama đã dày công xây đắp trong việc cung cấp ASEAN và các hình thức bình yên liên quan tới ASEAN. Dường như ông Trump có ít kinh nghiệm về các yếu tố đối ngoại, có thể các thành viên Nội các của ông và các thành viên đảng Cộng hoà trong Quốc hội Mỹ sẽ vào vai trò "hãm phanh".
"Nói cách khác, chúng ta đang phải đương đầu với một quá trình khó khăn đoán và bất ổn", Thayer nói.
Giải pháp
Theo Giáo sư Thayer, hiện còn quá sớm cho khẳng định "TPP đã chết". Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull tuyên bố các nước có thể trao đổi (ý kiến) lại hiệp định này. Một số nước thành viên ký TPP đã chạm mặt nhau ở Diễn đài APEC tại Peru tuần trước để đàm đạo về việc thúc đẩy hiệp nghị mà không có Mỹ và có thể mời Trung Quốc tham gia. Tuy nhiên ông Thayer nghĩ rằng kỹ năng Bắc Kinh tham gia là không dễ dàng xảy ra vì TPP có những tiêu chuẩn mà China không muốn tuân theo.
Ông Thayer cho nhân thức khi ông Trump bổ nhiệm ngoại trưởng, có thể Mỹ sẽ để ý lại TPP và có thể tạo dựng lại điều đình để đáp ứng các tiêu chuẩn của Washington.
"Chúng ta chưa nhân thức bạn nào sẽ là tân ngoại trưởng. Trump đã bổ dụng hai người thuộc phe hủ lậu khiến cáng đáng chiến lược và cố vấn bình yên non sông. Cả nhì đều không nắm bắt về kinh tế quốc tế. Vì thế tân ngoại trưởng Mỹ sẽ phải cố gắng đa dạng để thuyết phục các cố vấn gần gụi của Trump", ông Thayer phỏng đoán.
Bởi vậy, đầy đủ 11 nước nhập cuộc TPP cần phù hợp tác để đi lại hành lang tân ngoại trưởng Mỹ và các quan chức trong Nội các của ông Trump để giữ lại TPP.
Cũng có cách tiếp cận trong khoảng phía 11 nước tham gia TPP, ông Robert Eldridge gợi ý các nước này cần phù hợp tác vì những mục tiêu thuở đầu của hiệp nghị. Các nước cần nỗ lực để Đối Địch áp lực trong khoảng phía TQuốc và mở mang hợp tác trong khuôn khổ TPP.
Khẳng định việc Mỹ rút khỏi TPP là yếu tố tồi tệ cho cả nước này, cho các bè bạn và đối tác làm ăn, nhưng ông Robert Dujarric đánh giá "các nước chưa mất hồ hết", cần chờ đợi thêm diễn biến mới vì có thể cộng đồng tổ chức Mỹ, các cử tri Cộng hoà và quân đội sẽ giận dữ khi ích lợi của họ bị ảnh hưởng. Ngoài ra đó, Donald Trump là một người hay đổi mới và có những ý tưởng mâu thuẫn với nhau, bởi vậy mọi người không biết ông sẽ làm cho gì tiếp theo.
Theo ông Dujarric, nhân tố thú vị là việc Mỹ rút khỏi TPP cũng có thể là "tin xấu" với TQuốc. Mỹ đã tạo nên hình ảnh tốt đẹp trong việc giúp củng cố định hình ở châu Á. Bắc Kinh không dễ thay thế vị trí này của Washington và có thể phát triển sự nghi vấn.
"Hãy thắt chặt đai bình yên của bạn vào", ông Dujarric dẫn lại lời một nhà bình luận trên báo Le Monde khi nói về những gì sắp diễn ra ở châu Á.
Việt Anh
Có thể bạn quan tâm: Máy bơm tăng áp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét