Cuộc đại cải tổ guồng máy Washington của Donald Trump - VnExpress

Rex Tillerson, tổng giám đốc công ty dầu khí Exxon Mobil, người được Trump chỉ định tham gia ghế Ngoại trưởng. Ảnh: Reuters

Đến nay, tổng thống trúng cử Mỹ Donald Trump đã bổ nhậm 21 thành viên nội các và cố vấn Nhà Trắng. Phần lớn họ đều là những người mang nhiều nét như nhau với nhà tài phiệt New York: lớn tuổi, da trắng, giàu có, dám bằng lòng rủi ro, có kĩ năng hội đàm lão luyện và thích làm cho hơn nói, theo Reuters.

Trong công đoạn chuyển di tranh cử, Trump từng tuyên bố bộ máy cầm quyền ở Washington đã "rạn nứt" và bị thao túng bởi các ích lợi đặc biệt, song song ông cam kết sẽ "túa tinh khiết nguồn nước độc hại tại đầm lầy Washington". Thực tế cho thấy tỷ phú Mỹ hầu như hạn chế lựa chọn những nhà kỹ trị có thương hiệu làm cho việc phổ biến năm trong chính quyền, thay vào đó, ông xây dựng một nhóm "ông chủ" cho nội các mới.

Tập hợp những ông chủ

Những chỉ định của Trump cho các chức danh bộ trưởng và cố vấn rõ ràng thiếu vắng giới trí thức, luật sư hay học giả, những người thường được các tổng thống đời trước săn sắm. Nắm giữ các địa điểm này hiện thời lại là những ông trùm giới buôn bán và nguồn vốn, chả hạn như Steven Mnuchin, cựu lãnh đạo cấp cao nhà băng đầu cơ Goldman Sachs, hay Rex Tillerson, giám đốc điều hành công ty dầu khí Exxon Mobil (hai người mà ông Trump tuần tự bổ nhiệm tham gia ghế Bộ trưởng Tài chính và Ngoại trưởng), cùng ba tướng về hưu.

Phổ quát cái tên trong danh sách bổ nhậm của Trump quen với việc bắt người khác làm theo ý chính mình nhưng giờ đây, họ phải làm việc dưới quyền một ông chủ khác: tổng thống trúng cử Mỹ Trump.

Giới chuyên gia phản hồi chính quyền Trump mai sau có thể sẽ phá bỏ những thắng lợi của Tổng thống Barack Obama ở mức tối đa, song song cố gắng thúc đẩy một chương trình nghị sự chế độ hủ lậu đối với một vài ngành nghề như thuế hay y tế.

Một cựu quan chức cấp cao chính phủ Mỹ quen biết Rex Tillerson và tướng thủy quân lục chiến James Mattis (người ông Trump chỉ định vào ghế Bộ trưởng Quốc phòng), dự báo sẽ hiện ra "cú va chạm mạnh" giữa những cái tôi trong nội các mới.

Tillerson và Mattis "đã quen với việc khiến cho chủ bất kỳ không gian nào mà họ có mặt và không gian này giờ đây sẽ bao gồm Phòng Cảnh huống và thậm chí cả Phòng Bầu dục", vị cựu quan chức giấu tên nói.

Ban chuyển giao quyền lực của Trump cho nhân thức nội các mới sẽ là sự cấu kết giữa những người có thương hiệu khiến việc ở Washington và những người mới. Dĩ nhiên, lịch sử cho thấy các tổng thống mang những mối quan hệ bên ngoài tới Washington nhiều lúc phạm những sai lầm đắt giá, chuyên gia bình luận.

Trong 21 thành viên nội các và cố vấn Nhà Trắng mà Trump lựa chọn tới nay có 16 người là đại trượng phu da trắng, 4 người là phái đẹp và chưa người nào có kinh nghiệm làm việc ở những công ty cấp cao trực thuộc chính quyền. Một số người còn từng ở vị thế đối đầu với các công ty mà họ dự định chỉ đạo nếu như thượng viện Mỹ chuẩn y.

Hình như, những người mới được bổ nhậm còn bao gồm một người Mỹ gốc Phi, một người Mỹ gốc Á và một người Mỹ gốc Italy. Không có bất kỳ người gốc Tây Ban Nha nào.

Julian Zelizer, nhà sử học phân tích về tổng thống Mỹ trong khoảng Đại học Princeton, đánh giá Trump đang xây đắp một bộ máy nội các với những khuôn mặt phản chiếu hình ảnh ông: ăn nói thẳng và có kinh nghiệm thực tế.

"Bổ nhậm một nhóm xung quanh chính mình với những gương mặt trong giới quân sự và nguồn vốn cam kết gửi đi một thông điệp nào đó. Có nhẽ Trump tự xem bạn dạng thân như một dạng chuyên gia thương lượng quyết liệt", Zelizer nói.

Chủ tịch kiêm giám đốc hoạt động ngân hàng Goldman Sachs Gary Cohn, người được Trump bổ nhiệm khiến giám đốc Hội đồng Kinh tế Non sông. Ảnh: Reuters

Đương đầu thách thức

Theo những người thông thạo yếu tố, các nhân sự mới ở Washington luôn trong tâm thế sẵn sàng đón nhận thử thách. Hạ nghị sĩ Cộng hòa Tom Price, quan chức được ông Trump Đề bạt vào địa điểm Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Thị trấn hội là người "có thực chất quả quyết", hạ nghị viên Cộng hòa Tom Colem kiếm được xét. Colem cho hay ông tin cẩn vào năng lực của Price với tư cách một chưng sĩ giải phẫu.

Ben Carson, người được Trump bổ dụng làm cho Bộ trưởng Nhà ở và Phát hành Thị trấn, cũng từng là bác sĩ giải phẫu.

Henry Brem, một bác sĩ phẫu thuật thần kinh từng khiến cho việc với Carson tại Bệnh viện Johns Hopkins ở Baltimore, cho biết Carson là người có "cái đầu lạnh" và không e dè đưa ra những quan điểm hóc búa.

Carson "là một quý ông, luôn nhân thức cách nói ra những suy nghĩ trong đầu và có những ý tưởng lớn. Không người nào trên nhân loại này đủ sức làm cho ông ấy lúng túng", Brem nói.

Theo James Henson, giám đốc Công trình Chính trị Texas thuộc Đại học Texas, Rick Perry, người được Trump chọn tham gia ghế Bộ trưởng Năng lượng, từng đảm nhiệm thống đốc bang Texas trong ba nhiệm kỳ, cần phải "dung hòa giữa đội ngũ cử tri ủng hộ ông có ý kiến bảo thủ và ngày càng khắt khe về lối suy nghĩ với một số đông buôn bán đầy thần thế".

"Nhưng việc ông ấy có thể làm được như vậy hay không trong một bộ máy hành chính rườm rà, trong một không gian có tính khó khăn cao như nội các với phổ quát cái tôi lớn lại là điều khác", Henson thể hiện sự quan trọng.

Bên cạnh đó, phổ biến gương mặt mà Trump chọn chưa bao giờ giữ bất cứ chức phận nào trong bộ máy chính quyền và chỉ một số ít có kinh nghiệm trong hoạch định chính sách, Chẳng hạn như giám đốc điều hành Exxon Mobil Rex Tillerson, cựu lãnh đạo cấp cao nhà băng Goldman Sachs Steven Mnuchin, tỷ phú Wilbur Ross (được Trump lựa chọn tham gia ghế Bộ trưởng Thương mại) và chủ tịch kiêm giám đốc hoạt động nhà băng Goldman Sachs Gary Cohn (được Trump chỉ định làm cho giám đốc Hội đồng Kinh tế Non sông).

Năm 2008, Mnuchin dẫn đầu một lực lượng nhà đầu tư tậu lại ngân hàng IndyMac bị vỡ nợ trong cuộc khủng hoảng vốn đầu tư thế giới và sau đó chuyển đổi nó thành nhà băng Onewest mà giờ đây là một ngân hàng bán lẻ sản xuất khỏe khoắn ở California.

Kevin Kelly, một đối tác điều hành thuộc công ti đầu tư Recon Capital Partners tại thành phố Stamford, bang Connecticut, đánh giá sự nhạy bén ở nhân loại thực như vậy có thể giúp chính phủ hoạt động hiệu quả hơn.

Nguy cơ bị loại bỏ

Tỷ phú Wilbur Ross (được ông Trump lựa chọn tham gia ghế Bộ trưởng Thương nghiệp) là chủ tịch công ty đầu cơ WL Ross & Co. Ảnh: CNN

Biện pháp đưa người ngoại đạo chính trị vào nội các không phải lúc nào cũng hiệu quả. Năm 2001, Paul O'Neill, tổng giám đốc tập đoàn chế biến nhôm Alcoa, được bổ dụng vào ghế Bộ trưởng Vốn đầu tư dưới thời tổng thống George W. Bush nhưng ông đã gây hoảng sợ cho hoạt động mua bán bằng một loạt phát biểu sơ sểnh, báo hiệu những đổi mới chế độ kinh tế khác với lập trường của Nhà Trắng. Sau cùng, O'Neill bị thải trừ.

"Điều hành các tập đoàn công vụ lớn thực sự là công tác khó khăn và đòi hỏi phải có những nhân loại giàu kinh nghiệm, hiểu nhân thức, song song phải khiến cho việc theo đường lối không xa rời người địa phương", Thomas Mann, học giả về quản trị trong khoảng Viện Brookings, nói.

Anthony Scaramucci, một cố vấn trong ban chuyển giao quyền lực của tổng thống trúng cử Mỹ, công nhận việc quá thiếu trải nghiệm có thể gây nguy khốn cho chính quyền Trump vẫn còn non trẻ .

"Washington là một hệ thống miễn dịch đích thực khỏe khoắn. Bạn sẽ chứng kiến một cuộc sa thải khốc liệt nếu như bạn đưa quá phổ biến kẻ gây xáo trộn nguyên trạng tới Washington", Scaramucci cảnh báo.

Hồng Vân

Xem thêm: Máy bơm nước