Qua những tư liệu lịch sử, Tết của vua chúa xưa thường không nặng về thưởng thức vật chất mà luôn hướng đến lễ thức và truyền thống văn hóa của dân tộc.
Có nhẽ, trong suy nghĩ của đa dạng người, Tết của vua chúa ngày xưa chắc phải xa hoa lắm, hoa lệ lắm.
Thời Đinh, Tiền Lê, Lý, È cổ, Hồ
Các triều đại trong khoảng Đinh, Tiền Lê, Lý, È, Hồ đã có những luật pháp khá chi tiết về việc đón Tết, nhất là ở nơi cung điện triều đình. Đây là lễ tiết rất cần thiết trong năm theo ý kiến truyền thống.
Ngày lập xuân (mở màn của mùa xuân), vua mở đại yến trong Đại Nội (Hoàng Cung). Toàn cục văn võ bá quan khiến việc tại kinh thành đều mặc bộ cánh chỉnh tề, cài hoa lên đầu tham gia dự yến.
Ngày 28 tháng chạp, vua ngự xe, các quan mặc triều phục đi phò tá. Vua đến tế lễ ở đền Đế Thích ngoài thành Thăng Long.
Ngày 30 Tết, vua ngồi giữa cửa Đoan Củng, các quan đến hành lễ rồi xem hát múa trăm lối. Buổi tối, vua qua cung Động Nhân, bái yết tiên vương. Đêm ấy, thầy tu tham gia nội điện khiến cho lễ “Khu Na” (đuổi mã tà).
Ngày mùng 1 Tết, vào khoảng canh năm (3h - 5h sáng), vua ngồi trên điện Vĩnh Thọ, tôn tử (con cháu nhà vua) cùng các quan cận thần khiến cho lễ hạ trước, rồi vào cung Trường Xuân, vọng bái lăng tổ.
Buổi sáng sớm, vua ngồi trên điện Thiên An, hiền thê sắp lớp ngồi bên dưới, các quan đứng trước điện, chơi những bài nhạc trước đại đình. Con cháu nhà vua và bề tôi xếp thành hàng bái hạ, ba lần rót rượu dâng lên. Hoàn thành, các tôn tử lên chầu và dự yến. Quan nội thần ngồi hai bên ăn tiệc, đến trưa thì lần lượt ra về.
Ngày mùng 2 Tết, các quan làm lễ riêng ở nhà.
Mùng 3 Tết, vua ngồi trên gác Đại Hưng, xem các tôn tử và quan nội cung tấn công bóng cầu thêu, bắt được mà không rơi xuống đất là thắng.
Mùng 5 Tết công ty lễ khai hạ, ăn yến ngừng thì để quan và dân lễ các chùa miếu và du ngoạn vườn hoa.
Một nghi lễ cung đình thời xưa. Ảnh tư liệu.
Tới thời Lê - Trịnh, người thực sự nắm mọi quyền bính trong nước không phải vua Lê, mà là chúa Trịnh và thế tử. Nhưng trong các ngày lễ Tết, vua Lê vẫn được coi là người chủ trì các nghi tiết quan trọng trong triều.
Sáng mùng 1 Tết, theo lệnh chúa Trịnh, quan Tiết dè bỉu (Tiết dè bỉu phủ) chỉ dẫn quan văn võ mặc phẩm phục vào chầu mừng nhà vua. Vua Lê ngự giữa điện Kính Thiên, Tiết nhạo báng phủ đứng ở phía đông sân rồng, quan văn võ đứng hai bên.
Các quan quỳ xuống nghe quan Đại trí từ đọc tờ biểu của Tiết chế phủ. Sau đó, Quan truyền chế giễu tuyên đọc tờ giễu cợt của vua với nội dung gọn ghẽ: “Đại vương dè bỉu rằng: Phúc thịnh vượng hanh khô thông với các ngươi cùng hưởng”.
Sau lễ thức chúc mừng năm mới tại cung điện vua Lê, Tiết dè bỉu phủ lại dẫn các quan đến phủ chúa để chúc mừng chúa Trịnh. Sáng mùng 1 Tết, chúa Trịnh đến hành lễ ở Thái miếu và Cung miếu rồi trở lại phủ, ngồi trên sập rồng để bách quan lạy mừng.
Xong nghi tiết, chúa ban tiền thưởng xuân cho các quan từ nhất phẩm triều đình trở xuống và cho quần chúng được dự yến. Tiệc yến xong xuôi, các quan khiến lễ tạ ơn, chúa lui tham gia cung, Tiết chế giễu phủ về phủ chúc mừng thế tử. Nghi tiết ngày mùng 1 hoàn thành.
Ngày mồng 3 Tết, bách quan tề tựu tại cung điện để tháp tùng vua Lê và chúa Trịnh đi hành lễ ở một vị trí ngoại thành. Vua ngồi trên ngai quà do binh bộ đội khiêng trên vai, còn chúa thì ngồi trên xe thếp tiến thưởng, theo sau là các tấn sĩ, cử nhân địa phương.
Triều Nguyễn
Dưới triều Nguyễn, do việc ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo, việc tổ chức đón Tết trong cung điện thiên về phần lễ hơn hội.
Vua Gia Long đã có lệ tặng tiến thưởng cho các quan đại thần trong dịp Tết. Quà thường gồm quần áo hay vải vóc dệt ở TQuốc, dựng trong hộp màu quà, được quân lính dùng lọng che và mang đến tận nhà người nhận.
Sáng mùng 1 Tết, bá quan mặc phẩm phục đại triều, tập hợp ở cung điện. Các quan quỳ xuống chúc tụng nhà vua muôn tuổi, rồi sau đó ai về nhà nấy.
Thời vua Minh Mạng, tham gia ngày trước tiên của năm mới, nhà vua đội mũ chín rồng, mặc áo vàng, thắt đai ngọc, hành lễ tại nhà Thái miếu. Tập thể Nam Giao được xây đắp năm 1806 để phù hợp tế trời đất, thờ trời.
Có thể bạn quan tâm: Máy bơm ly tâm giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét