Tết này không pháo hoa, có thể tạo dựng ra một lệ mới: rung chuông tiến công trống đón tiếp xuân mới. Pháo bông, như một sản phẩm thời công nghệ, rồi đua nhau thức giấc tỉnh giấc quận quận ném tiền lên trời mua vui.
Xưa đốt pháo cũng vậy, tốn tiền, hại môi trường, lại thêm lắm ca cấp cứu. Thôi thì, cứ như “đánh gấu ăn trăng” lúc nhật thực, nguyệt thực, cả làng ra gõ phèng phèng xua đuổi, phèng phèng đón rước…
Tết, xa xưa như một hội trong những ngày nông ung dung, chào đón xuân về, mong mùa màng bội thu. Đó cũng là dịp báo cáo tổng kết với cha ông, hoài tưởng các cụ, cộng cư gia đình, giao duyên thăm hỏi bà con, xóm giềng…
Tết xưa nặng năn nỉ, phổ quát “giấy má hành chính” rối rắm. Thời công nghệ, truyền thống dân tộc vẫn giữ, sắc xuân vẫn đậm, nhưng cũng phiên phiến với rộng rãi “quy trình rườm rà”. Càng lui về phía Nam nắng hot, Tết càng “phổ biến hóa”, với đồng đội thời nay, chỉ là ngày nghỉ, vui chơi…
Ở miền Bắc xưa, đói ngày giỗ thân phụ cũng phải no ba ngày Tết, sắm sanh đủ bộ lệ, cả vật chất với giết mổ mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh đến tinh thần với cây nêu tràng pháo, câu đối đỏ…
Thời cái ăn quan trọng, nên “ăn Tết” phải rổn rảng, thừa mứa. Nay có vẻ “chơi Tết” là chính. Năm nào được nghỉ Tết dài dài chút, “diễn giấy má” ở nhà dứt, bạn hữu lượt rủ nhau phượt, vui chơi chốn lạ…
Xưa, giao thừa hoàn thành, đi “hái lộc”, cây cối trụi mầm, trọc tán ngay trong khoảng chốc lát đầu xuân. Nay không mấy người nào làm cho thế nữa, còn dấy lên những Tết trồng cây, giữ cho xuân xanh mãi.
Mâm ngũ quả, một giấy tờ cúng trọng thể, được sẵn sàng kỹ trong khoảng trước Tết. Mâm củ quả này có cơ cấu chặt chẽ, loại gì, bày đặt thế nào… đều được tính toán kỹ.
Ở miền Trung và miền Nam mâm này được “tái cơ cấu” thoáng hơn. Miền Trung không nặng nằn nì, còn miền Nam sao cũng được, miễn biểu thị ước muốn: Cầu - Dừa - Đủ - Xoài (na, dừa, đu đủ, xoài cho nghe như cầu toàn diện xài).
Ðón năm mới ở Thủ đô chẳng thể thiếu cành đào.
Mâm cơm cúng giao thừa, đầu năm ở miền Bắc được huy động đủ thứ tinh túy. Cơm với mái nhà thôi, nhưng phải như “ăn một miếng giữa làng” cho bõ cả năm xơi “sàng xó bếp”. Cơ cấu khó đổi mới: phải đủ “bốn đĩa sáu bát”, gà, măng, miến, bánh chưng, củ kiệu, dưa hành, xôi gấc, giò xào, giết mổ đông…
Ở Huế lại có món bánh răng bừa, gỏi, miền Nam thường hay có xôi heo quay, bánh tét, bánh măng, bánh dừa mận...
Tết miền Bắc phải có bánh chưng. Bánh chưng là Tết, bánh có truyền thuyết đẹp gắn với ý thức hiếu nghĩa của người Việt. Bánh chưng bánh dày, như trời tròn đất vuông cuốn lá dong chứa đựng các thực phẩm chính nuôi con người.
Cũng chất liệu ấy, nhưng bánh Tét ở miền Trung và miền Nam lại hình trụ cuốn lá chuối, một nét giao xoa với văn hóa phồn thực. Ngoài bánh tét, người miền Trung hào hứng dưa món, nem chua, tré…
Lễ hội đón năm mới ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Còn ở miền Nam nắng nóng, các món chính thường rộng rãi rau sống, ram chả, canh bún, đồ xào, thịt kho, cá kho. Món nhà nào cũng thường khiến là giết mổ kho tàu với hột vịt, món để được lâu hơn.
Mâm cơm Tết của người miền Nam dễ chơi hơn. Phần nhiều các món thường được nấu sẵn, chỉ việc bày ra, trong đó không thể thiếu giết thịt kho tàu, bánh tét, chả nem và khổ qua dồn thịt.
Xứ lạnh có hoa đào, xứ hot có hoa mai. Theo truyền thuyết, trên cây đào có nhị vị thần chở che cho dân làng, nhưng thời điểm này lại về trời ăn Tết. Đem đào về nhà, ma quỷ tưởng vẫn có thần ngự trên đó, sợ chạy mất, gia chủ vẫn được bảo kê.
Hoa Mai được xếp đầu trong bộ Mai - Lan - Cúc - Trúc, có cánh hoa với 5 thần ngũ phúc (phước, lộc, thọ, khang, ninh).
Đào và mai, được trọng như người quân tử, lá rụng, cành khô mà vẫn khẳng kheo dâng hoa cho đời.
Chơi các loại hoa này, người rành chơi hoa lựa chọn các gốc è trụi, gân guốc, nao núng để nói lên sức sống, thách thức với thời gian. Người quân tử đời xưa thường học phương pháp sống ngạo nghễ “cả đời chỉ cúi đầu trước cành mai”.
Ðua thuyền mùa Lễ hội Ok Om Bok tại các thức giấc miền Tây Nam Bộ.
Rộng rãi “giấy tờ”, lệ cổ còn giữ ở cả ba miền. Thả cá gáy tiễn ông Táo về trời lên tiếng Ngọc hoàng chuyện nai lưng gian. Ba mươi Tết, cơm tất niên gia đình, rồi cùng nhau ấm êm đón giao thừa.
Sáng mồng Một cúng đầu năm, chúc nhau mọi sự tốt lành. Xông nhà, thường do chủ nhà lựa chọn người trước, lựa chọn người hạp tuổi, nhẹ vía hoặc làm ăn nên…
Cái tục mừng tuổi, chắc có trong khoảng thời Bắc thuộc, Tết tới cứ xì bao đỏ, cứ như quanh năm thích nhất là “phong bao”. Con nhỏ cũng quen từ tí hon, nghển cổ lỗ chờ. Thời tân tiến, chúng kiếm được phong bì rồi “bóc bánh” ngay, đếm, khoe ầm ỹ…
Người ta kỵ quét nhà trong 3 ngày Tết, sợ quét mất hên. Kiêng làm vỡ lẽ bát, đĩa, ôm đồm nhau, kiêng nói những chuyện bi ai.
Người miền Trung không thích bác trái cam, trái quýt sợ "cam đành quýt đoạn". Người miền Bắc có lề thói “mùng Một tết phụ vương, mùng Nhị tết mẹ, mùng Ba tết thầy”.
Tết ở miền Nam là 3 ngày vui chơi, thưởng thức, chúc mừng nhau những yếu tố mới mẻ, tốt lành. Bao nhân tố không vui năm trước đều bỏ đi. Không nặng nề cách thức, giấy tờ, người miền Nam hướng tới không khí tưng bừng, vui vẻ, cho năm mới phổ thông tài lộc, thuận hòa, hanh hao thông.
Những năm vừa mới đây, phổ biến nhà thường công ty đi ngao du, trong nước và ra cả nước ngoài, cả nhà vui miệng. chậm tiến độ là dịp du xuân, vui chơi, kết nối.
Không ít nhà còn công ty những chuyến đi chơi Tết ở nước ngoài, đón giao thừa ở miền đất lạ, giao lưu với những nét văn hóa khác…
Có thể bạn quan tâm: Máy bơm ly tâm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét