5 ngày sống trong 'tiếng trống chiến tranh' ở Triều Tiên - VnExpress

Tấm biển tuyên truyền đặt tại một con thị trấn chính ở thủ đô Bình Nhưỡng, Triều Tiên, với hình ảnh hoả tiễn tấn công tiêu diệt Điện Capitol của Mỹ. Ảnh: New York Times.

Theo cây bút Nicholas Kristof trong khoảng New York Times, tới Triều Tiên giống như đặt chân vào thế giới khác. chậm triển khai là nơi trong mắt người dân, nhà chỉ huy tối cao giống như hero, đã đưa đất nước thoát khỏi tay đế chế nhạo Mỹ, nơi những đứa trẻ sinh ba được chính phủ nuôi dưỡng nhưng chẳng thể sống bên thân phụ mẹ từ bé xíu. Đây là nơi bóng ma chiến tranh hạt nhân luôn cận kề trước cửa và nơi không có bất cứ yêu thương nào bỏ ra cho những tù nhân Mỹ như Otto Warmbier.

Warmbier là học sinh Đại học Virginia, bị Triều Tiên bắt giữ hồi đầu năm 2016 và kết án 15 năm công trạng khổ dịch với kết tội ăn trộm một tấm biểu ngữ trong khách sạn tại Bình Nhưỡng. Sau 17 tháng, Triều Tiên đồng ý trao trả Warmbier nhưng cậu học sinh 22 tuổi được đưa về Mỹ trong tình trạng hôn mê và đã qua đời vào ngày 19/6.

"Cậu ta vi phạm pháp luật giang sơn chúng tôi", Ri Yong-pil, quan chức cấp cao thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên, quyết đoán và thêm rằng việc trao trả Warmbier là một "hành động nhân đạo".

Ông Choe Kang-il, quan chức cấp cao khác thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên, chắc chắn Bình Nhưỡng đã cung cấp những nhân tố kiện chú tâm tuyệt vời và "dành phổ quát tiền bạc" chăm nom Warmbier.

Viết trên New York Times, Kristof cho nhân thức ông cảm thấy bất ngờ trước câu trả lời của quan chức Triều Tiên. Phóng viên Mỹ hỏi tại sao người Triều Tiên có thể khoe về việc họ cung cấp tiền chăm nom một chàng trai trẻ vì chính họ nên mới rơi vào trạng thái hôn mê.

Choe đáp lại đầy quyết liệt rằng Warmbier không bị bạc đãi và cậu hoàn toàn bình thường khi được đưa về Mỹ. "Chính quyền Mỹ, hay ai đó có thủ đoạn, đã để cậu ta chết", ông nói.

Theo lời Kristof, các quan chức Triều Tiên không xin lỗi cũng như liên tiếp đưa ra những thông tin thiếu cơ sở. Họ bộc lộ ý thức chống Mỹ khỏe mạnh. Ông Choe thậm chí còn gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump là "gã khùng", "tên côn đồ" hay "kẻ đáng thương to mồm".

Bóng ma chiến tranh

Mô hình hoả tiễn tại trọng tâm thư viện công nghệ ở Bình Nhưỡng. Ảnh: WSJ.

Kristof chia sớt ông đã đưa tin về Triều Tiên từ những năm 1980 nhưng chuyến đi 5 ngày lần này khiến cho ông cảm thấy thấp thỏm hơn cả về nguy cơ xung bỗng nhiên quân sự giữa Washington và Bình Nhưỡng. Gần như bởi những tín hiệu mà ông gọi là "tiếng trống chiến tranh".

"Triều Tiên đang khích động người địa phương về một cuộc chiến tranh hạt nhân với Mỹ. Những sinh viên cấp ba mặc quân phục mỗi ngày đều diễu hành trên phố thị trấn để phản đối Mỹ. Các tấm áp phích, biển lăng xê đặt dọc những tuyến tuyến đường công cộng cho thấy hình ảnh hoả tiễn phá hủy Điện Capitol và xé toạc cờ Mỹ", Kristof diễn tả. "Thực tiễn, hình ảnh hoả tiễn sinh ra mọi nơi, trong sân chơi cho con nhỏ mẫu giáo, tại chương trình trình diễn cá heo hay trên truyền hình".

"Nếu chiến tranh, chúng tôi sẽ không do dự hủy diệt Mỹ", ông Mun Hyok-myong, thầy giáo, 38 tuổi, nói khi đến thăm một khu vực chợ tiêu khiển ở Bình Nhưỡng.

Ryang Song-chol, công nhân nhà máy, 41 tuổi, tỏ ra bất ngờ khi Kristof hỏi ông rằng liệu Triều Tiên có thể trụ vững không giả dụ chiến tranh với Mỹ. "Chúng tôi cam đoan sẽ chiến thắng", ông khẳng định.

Các cuộc phỏng vấn trên được chấp hành dưới sự giám sát của hai quan chức Bộ Ngoại giao Triều Tiên. Nếu họ không có mặt, những cư dân chung không thể thủ thỉ dễ chịu với phóng viên nước ngoài.

Trong chuyến thăm Triều Tiên hồi năm 2005, Kristof kể ông cùng các phóng viên khác được bố trí lưu trú tại các nơi nghỉ ngơi ở Bình Nhưỡng và có thể tự do vận động một bản thân mình. Nhưng lần này, Bộ Ngoại giao Triều Tiên sắp xếp họ khắc ghi Chiêu đãi sở Kobangsan, phía đông thủ đô Bình Nhưỡng. Thuở đầu, Kristof nghĩ đây dễ chơi là cách để chính quyền Triều Tiên kiểm soát họ dễ dàng hơn. Song thực tại, Bộ Ngoại giao đang cố kiểm soát an ninh họ.

"Nếu người nào đó nhân thức khách hàng đến từ Mỹ, người dùng sẽ chạm mặt rắc rối", một quan chức Triều Tiên giảng nghĩa.

Tâm lý chống Mỹ năm nay trào dâng mạnh bạo ở Triều Tiên, đặc biệt sau khi Tổng thống Trump nạt dọa "hủy diệt hoàn toàn" Bình Nhưỡng. Kristof nghe kể rằng một vài quan chức quân sự Triều Triên đôi lúc còn dè bỉu nhạo các nhà ngoại giao vì vàng nhút nhát trước "những người bạn thân Mỹ".

"Các quan chức Bộ Ngoại giao Triều Tiên hộ tống đoàn phóng viên mọi lúc, có lẽ nhằm ngăn chúng tôi mày mò cũng như bảo vệ chúng tôi khỏi những tổ chức bình yên", Kristof cho hay.

Trước đó, Kristof có thể gặp mặt các tướng lĩnh quân đội cấp cao Triều Tiên, song lần này, họ thẳng tay thoái thác lời mời phỏng vấn từ ông. Nhóm bình an cũng thoái thác đòi hỏi của Kristof gặp mặt ba người Mỹ hiện vẫn bị Triều Tiên bắt giữ.

Tại Bình Nhưỡng, các quan chức bộc lộ rõ ràng họ không quan tâm đến việc thỏa hiệp với Mỹ nhằm tháo dỡ gỡ găng tay.

"Bán đảo Triều Tiên đang đứng bên bờ vực bùng nổ một cuộc chiến tranh hạt nhân", ông Choe, quan chức tới trong khoảng Bộ Ngoại giao, nói với Kristof. "Chúng tôi có thể tồn tại" trước một cuộc chiến như thế, ông cho biết, cùng lúc thêm rằng hiện nay ko phải thời điểm hội thoại với Mỹ.

Người Triều Tiên nhất định nghĩ là Washington là bên khởi hấn trước khi mang "thái độ thù địch" và áp đặt hàng loạt giải pháp trừng phạt lên Bình Nhưỡng. Theo họ, Mỹ hoàn toàn không thực tại khi nghĩ Triều Tiên sẽ trong khoảng bỏ chương trình hạt nhân.

Kristof nói với Choe rằng chuyến thăm Triều Tiên khiến cho ông liên tưởng tới lần ông tới Iraq trước thời điểm Mỹ can thiệp quân sự vào quốc gia này. Đặc biệt ở chỗ chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên không chỉ là thảm họa khu vực mà còn mang đến một thảm họa hạt nhân thế giới.

Choe bàng quan trước lời cảnh báo trong khoảng Kristof. Ông cho rằng chính Iraq đã phạm sai lạc khi từ bỏ chương trình hạt nhân. Bài học đã rõ và Triều Tiên sẽ không bao giờ đàm phán về các đầu đạn nguyên tử của mình.

Thay đổi

Những tòa chung cư mọc lên san sát ở Bình Nhưỡng. Ảnh: New York Times.

Ngoài việc bóng đen chiến tranh đang bao phủ, Triều Tiên cũng có vài văn minh một mực, Kristof cho hay. Kinh tế nơi đây đã phát triển và các quan chức chính quyền càng ngày càng cởi mở cũng như nắm bắt biết hơn so với những thế hệ trước.

Các quan chức lúc trước thường phủ nhận về những hành vi tội ác xảy ra tại Triều Tiên. Nay, họ thừa nhận Triều Tiên cũng có kẻ cắp, thậm chí cả tham nhũng.

Triều Tiên giờ đây không còn là "vương quốc khép bí ẩn". Họ có Intranet, giống Internet nhưng bị chính quyền kiểm soát ngặt nghèo. Học sinh khiến cho quen với tiếng Anh trong khoảng lớp ba. Tại những ngôi trường bậc nhất, như Trường Trung học Số 1 Bình Nhưỡng, học sinh rất hoạt bát và các em còn giao du với những phóng viên nước ngoài bằng tiếng Anh rất trôi chảy.

Triều Tiên đôi khi khá kỳ lạ. Những đứa trẻ sinh ba được chính phủ nuôi dưỡng từ gầy vì họ cho rằng chúng mang đến điềm lành. Cư dân luôn bỏ ra sự kính trọng tuyệt đối cho các thế hệ lãnh đạo, từ người lập quốc Kim Nhật Thành, tới cố chỉ huy Kim Jong-il hay nhà chỉ huy vô thượng Kim Jong-un. Chân dung họ hiện hữu trong mọi ngôi nhà, lớp học, công xưởng.

Truyền thông nhà nước Triều Tiên ca ngợi chỉ huy Kim Jong-un là một người có "trí não đỉnh cao, tính nhạy bén quân sự, lòng quả cảm vô song và kĩ năng chỉ đạo xuất chúng".

Nhưng cư dân Triều Tiên có đích thực tin vào những nhân tố đó? Kristof đã phỏng vấn vô số người bỏ trốn khỏi Triều Tiên suốt rộng rãi năm qua. Họ nói rằng bạn teen Triều Tiên bây giờ và những người sống gần khu vực biên cương với China ít bị ảnh hưởng hơn. Nhưng vẫn còn không ít cư dân, khác lạ là người già hay những người sống cách thức xa biên cương China, thực thụ tin yêu chính quyền cũng như tôn thờ gia tộc họ Kim.

Tâm lý chống Mỹ

Theo Kristof, nhân tố khiến cuộc đối đầu hiện giờ giữa Washington và Bình Nhưỡng trở thành nguy hại nằm ở việc cư dân Triều Tiên đang chìm ngập trong suy tưởng rằng họ từng liên tiếp tiến công bại Mỹ, thế nên thừa kĩ năng làm lại một lần nữa.

Phần nhiều những người địa phương mà Kristof có cơ hội nói chuyện trong chuyến thăm, trong khoảng quan chức cấp cao tới học sinh, sinh viên, đều cam đoan rằng nếu như chiến tranh bùng phát, Mỹ sẽ kết thúc trong tro tàn và Triều Tiên sẽ là bên chiến thắng cuối cùng.

"Niềm tự hào của người Mỹ sẽ bị xóa sổ", Jo Yong-myong, 20 tuổi, sinh viên đại học, quả quyết. "Cái mũi to của người Mỹ sẽ bị cắt đứt".

Nhằm mày mò về ý tưởnrg tuyên truyền chống Mỹ mà Triều Tiên vận dụng, Kristof đến thăm một bảo tàng lớn mới khánh thành ở thủ đô Bình Nhưỡng mà ông Kim Jong-un cho xây đắp để gợi nhớ về trận chiến tranh liên Triều.

Những gì hiện ra tại bảo tồn một lần nữa khiến bật lên những nhận thức bấy lâu nhịn nhường như đã biến thành tiêu chuẩn ở giang sơn này, rằng Mỹ khai mào cuộc chiến năm 1950 bằng bí quyết xâm lăng Triều Tiên và hành vi tàn nhẫn của Mỹ ở Triều Tiên còn khủng khiếp hơn cả Hitler.

Tất nhiên, các nhà sử gia lại nói Triều Tiên mới là bên khơi mào khi triển khai quân sĩ tràn sang Hàn Quốc.

"Họ ám sát cư dân Triều Tiên như một niềm vui", nữ trung úy Jang Un-hye, 24 tuổi, người chỉ dẫn các phóng viên Mỹ tham quan bảo tồn, nói với Kristof trong lúc dẫn ông đi qua khu triển lãm cho thấy việc Mỹ năm xưa đã sử dụng tranh bị sinh vật học như thế nào. Nhưng theo giới sử gia, đa số chúng đều là giả.

Một sảnh lớn trong bảo tồn chiến tranh, mang tên "Tiến công bại Mỹ", lại trưng bày bức chụp lớn lao vẽ cảnh xác một quân sĩ Mỹ bị quạ rỉa. Tiếng quạ kêu vang vọng khắp phòng.

Ngoài ra bảo tàng là một chiến tích khác minh chứng cho chiến thắng của quân đội Triều Tiên trước Mỹ: con tàu Pueblo thuộc biên chế nhạo hải quân Mỹ bị Triều Tiên tiến công và thu giữ năm 1968.

Dù tư tưởng chống Mỹ được chính quyền Triều Tiên tuyên truyền đa dạng trong xã hội, bằng phương pháp nào đó, một vài người địa phương nước này vẫn có thiên hướng thân thiện với những người Mỹ bình thường, theo Kristof.

Tại một tháp khoa học và công nghiệp mới ở Bình Nhưỡng, Kristof chạm mặt cậu nhỏ xíu 13 tuổi Paek Sin-hyok. Paek hàng ngày vẫn tham gia các cuộc diễu tiến quân sự ở trường học để di chuyển cho chiến tranh. Paek cho nhân thức đây là lần trước tiên em gặp mặt người Mỹ và nó khiến tim em đập với tốc độ cao.

Kristof hỏi Paek về một câu nói khá phổ biến ở Triều Tiên, đại ý rằng "một con sói chẳng thể biến thành chiên và người Mỹ cũng chẳng thể đổi mới thực chất máu chiến của họ".

"Chúng tôi thì sao", Kristof hỏi. "Chúng tôi là sói? Hay chiên?".

Paek cố tậu phương pháp trả lời sao cho lịch sự nhất: "Nửa nọ người ấy", cậu nhỏ xíu đáp.

Vũ Hoàng

Có thể bạn quan tâm: Máy bơm tăng áp giá rẻ