Phát biểu tại tọa đàm "Dự án BOT - Chế độ và biện pháp" do Trọng tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phối phù hợp với Viện phân tích chế độ, qui định và phát hành doanh nghiệp ngày 8/9, TS Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nghĩ là đang sống sót hiện trạng "thu phí BOT như kiểu trấn lột", không ít cư dân chỉ đi qua trạm thu phí mà không đi trên đường nhưng cũng phải nộp phí.
Bên cạnh, theo ông, một bất cập nữa bây chừ là tình trạng chỉ định nhà đầu tư, nhà thầu cho các dự án BOT. Nhà đầu tư muốn vốn đầu cơ cao, muốn chi tiêu lớn, chi ra càng đa dạng thì thu đa dạng. Muốn kéo dài thời hạn thu phí để thu thêm. Luật cho phép thu đủ gốc, đủ lãi, song song Nhà nước dễ ưng ý những cách thức đề nghị của chủ đầu tư.
"Trung cuộc đầu cơ BOT kiểu gì cũng lãi, chỉ không may nhanh chậm chạp. Giả dụ có tiêu cực, tham nhũng thì cực kỳ lãi. Dường như người dân có điều kiện kinh tế eo hẹp cũng phải trả giá khi các khoản chi tiêu tăng lên", ông Dũng nói. Cũng theo ông, dù cư dân trả phí bảo trì trục đường bộ rồi nhưng ở đa dạng công trình BOT, chủ đầu tư chỉ cần láng lại tuyến đường là có thể thu phí. Những bất cập đó ông nghĩ là cần phải chú ý lại một bí quyết minh bạch.
 |
|
Tài xế trả tiền lẻ qua trạm thu phí Cai Lậy để phản đối. Ảnh: Hoàng Nam |
Ông Nguyễn Phước Thọ, nguyên Tổng lãnh sự quán tại Lào cho biết ở Thái Lan các trạm BOT thường đặt trên những tuyến tuyến phố riêng, chất lượng tốt, dành cho những người sẵn sàng chi tiền để được đi lại dễ dãi hơn. Ở mỗi tuyến trục đường này đều có cảnh báo, bạn nào muốn đi nhanh hơn thì tham gia tuyến tuyến đường đó. Đương nhiên, họ cũng duy trì Đồng thời tuyến trục đường thông dụng để đại chúng dân đi qua mà không thu phí.
"Ở vietnam thì vài khu vực chỉ có tuyến đường đó và mọi công cụ phải đi vào nên đề nghị mất phí", ông Thọ nói.
Một số chuyên gia tại buổi tọa đàm nghĩ rằng, hiện phổ thông nhà đầu tư BOT "tay không bắt giặc” bởi cơ chế khuyến mãi chỉ định thầu. Công ty không cần kinh nghiệm, vốn hay chuyển giao kĩ nghệ. Sau khi vào được công trình, gần như vốn sẽ đi mượn, thực hiện thì thuê tổ chức xây dừng.
Luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên Trọng tâm Trọng tài Thế giới Việt Nam nghĩ rằng khi muốn thực hiện các dự án BOT, chủ đầu tư chỉ lo “đặt gạch” làm sao được nhập cuộc vào công trình là hoàn thành. Còn vốn đầu tư đã có nhà nước và các nhà băng lo. Ông lấy chứng dẫn như cao tốc Thủ đô - Hải Phòng, chủ đầu tư chỉ phải lo hơn 10% vốn, còn lại là vay ngân hàng. Hiện trạng này theo ông làm cho giảm sự khó khăn giữa các công ty và méo mó nền kinh tế.
Sau khi đã được nhập cuộc dự án, chủ đầu tư BOT lại tiếp diễn lựa chọn nhà thầu bằng cách thức chỉ định. Bằng cách thức này, tổ chức sẽ đẩy chi tiêu đầu cơ lên càng cao càng tốt để kéo dài thời điểm thu phí. Bởi vậy mới có chuyện các tổ chức tác dụng sau khi kiểm tra một loạt dự án PPP đã giảm được hơn 100 năm thu phí.
Một trong số cội nguồn của những bất cập trên theo các chuyên gia tham dự tọa đàm là do sự thiếu sáng tỏ về đấu thầu, tài chính... trong đầu tư các dự án. Ông Bùi Danh Liên, Chủ toạ Hiệp hội Vận chuyên chở Hà Nội chứng dẫn một nhân tố trong qui định nghĩa vụ phổ biến của các bên nhập cuộc thích hợp đồng là phải bảo mật các tin tức về pháp lý, vốn đầu tư, thương mại, khoa học, kĩ nghệ... Theo ông, yếu tố này trái với Quyết định của Bộ Chính trị về phản biện phố hội bởi đây là phù hợp đồng kinh tế.
Ông Nguyễn Việt Bắc, Giám đốc Công ty TAVIBA cho rằng, để giảm thiểu những không may, trước mắt, Chính phủ nên gấp rút doanh nghiệp đấu thầu lại giá thu phí.
"Bây chừ chỉ một nhóm người ký hợp đồng với nhau về giá thu, thời điểm thu để cho toàn dân phải chịu. Họ khiến cho một đồng họ khai 3 vì họ được tự tiện khai vốn, tự tiện lập dự án đầu cơ, tự tiện hầu hết”, ông Bắc nói và cho biết thêm, sau khi đấu thầu ngừng thì ứng dụng ngay việc thu phí không dừng để tránh rủi ro như chuyện nộp phí bằng tiền lẻ.
"Các Bộ, ngành cũng nói các dự án mới sắp tới chắc chắn phải đấu thầu nhưng giả dụ chỉ có một đội ngũ người trong công ty nhà nước nhân thức với nhau thì không hiệu quả. Đấu thầu thì phải công khai để các đơn vị đều nhân thức", ông Bắc cho hay, song song nghĩ là, tổ chức Việt chủ yếu có diện tích bé là chính nên các gói thầu BOT nên được chia tí hon để phổ quát doanh nghiệp có thể nhập cuộc, song song bảo đảm cạnh tranh minh bạch. Sau khi đấu thầu tổng mức đầu tư, tới thời kỳ 2 là đấu thầu về mức thu phí.
Việc đấu thầu nếu như thực hiện, theo các chuyên gia tham dự tọa đàm cần công khai thực chất chứ không phải "quân xanh, quân đỏ" để vẫn rơi vào các tổ chức kinh doanh sân sau. Muốn làm được vậy, phải giao cho một công ty độc lập, không cùng lợi ích để lập dự án, cùng lúc có sự phản biện của người dân, giới chuyên gia.
Riêng với điều vốn, chủ đầu tư BOT muốn tham gia công trình phải có 70-80%, không được tính lợi nhuận mượn vào dự án, nếu không lại xảy ra hiện trạng "mỡ nó chiên nó" và hậu quả là cư dân phải chịu bổn phận.
| Theo thống kê của VIAC, trong khoảng tháng 10/2015 đến nay 4/9/2017 có 13 trạm thu phí ở phổ quát tỉnh, thành xảy ra tình trạng tài xế, người dân địa phương phản đối mức phí bằng việc nộp tiền lẻ hoặc sử dụng công cụ gây cản trở việc thu phí. |
Có thể bạn quan tâm: Máy bơm nước
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét